Đề án “Sàng lọc trước sinh, sơ sinh” hiện đang tiếp tục triển khai tại Hải Phòng với sự tham gia của 6 bệnh viện gồm: Bệnh viện Phụ sản, Bệnh viện đa khoa các huyện: Thủy Nguyên, An Dương, Vĩnh Bảo, An Lão, Tiên Lãng. Bên cạnh những bệnh viện thực hiện tốt sàng lọc sơ sinh thì bệnh viện đa khoa Tiên Lãng đạt kết quả thấp. Một trong những nguyên nhân là do “vướng” về nhận thức, tuyên truyền.
Năm 2016, Bệnh viện đa khoa Tiên Lãng tiếp nhận 100 thẻ giấy thấm lấy máu gót chân trẻ sơ sinh từ ngành dân số để triển khai sàng lọc sơ sinh (SLSS), xác định bệnh tật sớm cho trẻ ngay từ khi chào đời. Tuy nhiên, cả năm 2016, bệnh viện chỉ thực hiện được 11 trường hợp. Từ đầu năm 2017 đến hết tháng 7, bệnh viện có 464 trường hợp sinh con nhưng không làm thêm được mẫu nào. Bác sĩ Trần Thị Thúy, Giám đốc Bệnh viện cho biết: “Mục đích của SLSS là phát hiện sớm và can thiệp tích cực nếu không may phát hiện trẻ bị các bệnh suy giáp trạng bẩm sinh, tăng sản tuyến thượng thận và thiếu men G6DP khi mới chào đời. Tuy nhiên, nhiều bà mẹ sinh con tại bệnh viện không mặn mà với chương trình”.
Hộ sinh trưởng khoa Sản Phạm Thị Tâm (người cúi cạnh sản phụ) hướng dẫn sản phụ chăm sóc trẻ sơ sinh.
Chiều 28-7, hộ sinh trưởng khoa Sản bệnh viện Phạm Thị Tâm đến 2 phòng đẻ tuyên truyền cho sản phụ về việc lấy 3 giọt máu ở gót chân trẻ làm xét nghiệm SLSS. Khi nghe tuyên truyền ích lợi về việc SLSS, các bà mẹ đều hiểu và cho rằng việc SLSS rất tốt, nhưng khi vận động cho con đi lấy máu xét nghiệm thì không ai đồng ý. Chị Nguyễn Thị T, ở xã Khởi Nghĩa nói: “Tôi không thể cho cháu tham gia vì còn nhỏ, lấy máu rất đau và ảnh hưởng đến phát triển”. Chị Phạm Thị H ở xã Tiên Minh chỉ cười và trả lời “không tham gia”. Theo chị Tâm: “Bệnh viện là nơi thực hiện kỹ thuật lấy máu gót chân trẻ gửi đi xét nghiệm ở trung ương. Việc sàng lọc được thực hiện miễn phí nhưng nhiều bà mẹ không quan tâm”. Chị Tâm dẫn chứng, “Có lần chúng tôi tuyên truyền, giới thiệu chương trình cho hơn 10 sản phụ, ai cũng gật gù nhưng cuối cùng không ai đồng ý. Có trường hợp sản phụ có tiền sử sinh con bị dị tật, nằm trong nhóm nguy cơ cao, được khuyên làm xét nghiệm SLSS. Khi vận động, tuyên truyền, sản phụ đồng ý, tuy nhiên, qua một đêm, hôm sau y tá đến đưa bé đi làm kỹ thuật lấy máu thì gia đình kiên quyết từ chối”. Đồng quan điểm với chị Phạm Thị Tâm, bác sĩ Hoàng Văn Luất, Giám đốc Trung tâm Dân số-Kế hoạch hóa gia đình huyện Tiên Lãng cho rằng, nhiều sản phụ còn thờ ơ, chưa quan tâm đến chương trình SLSS, nhất là các sản phụ ở các xã vùng sâu, vùng xa. Bác sĩ Hoàng Văn Luất cũng thẳng thắn nhìn nhận, có một nguyên nhân nữa là việc kiến thức, kỹ năng tuyên truyền, tư vấn của cán bộ dân số, cộng tác viên còn hạn chế nên việc người dân biết đến chương trình SLSS còn thấp.
Khi đến viện sinh đẻ, mỗi sản phụ lưu tại bệnh viện 3-5 ngày. Khoa Sản là nơi trực tiếp tuyên truyền các sản phụ tham gia chương trình SLSS. Thực tế việc SLSS tại Bệnh viện đa khoa Tiên Lãng cho thấy, nhiều bà mẹ “chưa thông” chương trình, phần lớn khi sinh con tại bệnh viện, được tuyên truyền mới biết về chương trình SLSS. Muốn sản phụ tham gia SLSS, công tác tuyên truyền phải đi trước, có thời gian để các bà mẹ tìm hiểu được lợi ích của chương trình, đồng thời bàn bạc thống nhất trong gia đình, vượt qua được tâm lý sợ con đau, ảnh hưởng đến sự phát triển. “Việc tuyên truyền ở bệnh viện có mức độ, bởi với thời gian lưu lại bệnh viện ít ngày, khó có thể thay đổi nhận thức của chị em và gia đình, nhất là khi nhiều người vẫn chung suy nghĩ cháu còn bé quá, vừa mới sinh vài ngày”, giám đốc bệnh viện Trần Thị Thúy bộc bạch.
Hộ sinh trưởng khoa Sản Phạm Thị Tâm (người cúi cạnh sản phụ) hướng dẫn sản phụ chăm sóc trẻ sơ sinh.
SLSS giúp nâng cao chất lượng dân số thông qua phát hiện sớm bệnh tật ở trẻ sơ sinh, giảm gánh nặng cho gia đình và xã hội. Để chương trình triển khai hiệu quả, cần sự vào cuộc tích cực của hệ thống y tế cơ sở, trong đó có các cán bộ làm công tác dân số, cộng tác viên dân số, cán bộ nhân viên y tế tại trạm y tế xã. Đây là những người có nhiệm vụ quản lý thai nghén, thường xuyên tiếp xúc với phụ nữ mang thai khi họ khám thai định kỳ, tiêm phòng, có thể tuyên truyền nhiều lần, nhiều thời điểm để phụ nữ mang thai hiểu ích lợi của chương trình, sẵn sàng và chủ động tham gia chương trình vì một thế hệ tương lai phát triển khỏe mạnh./.
(Nguồn: Phương Nam, Báo Hải Phòng)
