Thực hiện Luật Bình đẳng giới năm 2006, trong 10 năm qua lĩnh vực công tác Dân số và kế hoạch hóa gia đình đã đạt được những kết quả nhất định.
1. Về tham mưu lồng ghép giới trong các văn bảnchỉ đạo, điều hành của ngành
Ủy ban nhân dân thành phố đã ban hành các chính sách nhằm nâng cao chất lượng dân số, cải thiện tình trạng sức khỏe sinh sản, giảm thiểu tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh trên địa bàn thành phố. Cụ thể :
Sở Y tế, Chi cục Dân số-KHHGĐ đã tham mưu cho Ủy ban nhân dân thành phố đã ban hành Quyết định số 342/QĐ-UBND ngày 19/3/2012 ban hành kế hoạch hành động thực hiện chiến lược dân số và sức khỏe sinh sản thành phố giai đoạn 2011-2015, tầm nhìn đến năm 2020.
Quyết định số 1271/QĐ-UBND ngày 13/6/2012 phê duyệt Đề án “ Can thiệp giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh giai đoạn 2011-2015”
Kế hoạch số 711/KH-UBND ngày 20/5/2016 thực hiện Quyết định số 468/QĐ-TTg ngày 23/3/2016 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án Kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh giai đoạn 2016-2025 và Chỉ thị số 04/CT-BYT ngày 15/3/2016 của Bộ Y tế về việc tăng cường giải quyết tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh.
Trên cơ sở các kế hoạch của Ủy ban nhân dân thành phố, hàng năm Sở Y tế ban hành các kế hoạch hoạt động về Đề án giảm thiểu tình trạng MCBGTKS, kế hoạch triển khai chiến dịch truyền thông CSSKSS/KHHGĐ tại 14 quận, huyện. Uỷ ban nhân dân các quận, huyện ban hành kế hoạch chỉ đạo các xã, phường, thị trấn triển khai các hoạt động.
2. Về hoạt động truyền thông, giáo dục
Hàng năm Sở Y tế, Chi cục Dân số và kế hoạch hóa gia đình xây dựng kế hoạch triển khai chiến dịch truyền thông về giảm thiểu tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh, chiến dịch truyền thông lồng ghép dịch vụ CSSKS/KHHGĐ. Các hoạt động truyền thông được đẩy mạnh với nội dung, hình thức phong phú, mở rộng đối tượng là các cấp lãnh đạo, người có uy tín trong cộng đồng, công nhân lao động, học sinh, sinh viên. Lồng ghép cung cấp các dịch vụ CSSKSS/KHHGĐ chất lượng cao cho chị em phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ có nhu cầu đảm bảo thuận tiện, an toàn giúp nâng cao sức khỏe sinh sản cho chị em.
– Tổ chức tập huấn, hội thảo về các chính sách pháp luật về Bình đẳng giới, Dân số-kế hoạch hóa gia đình, thực trạng vấn đề mất cân bằng giới tính khi sinh cho cán bộ lãnh đạo, cán bộ phụ trách truyền thông các cấp, thông qua đó góp phần nâng cao kiến thức, kỹ năng tuyên truyền cho đội ngũ cán bộ làm công tác Dân số, giúp họ làm tốt hơn công tác tham mưu cho lãnh đạo các cấp, và đẩy mạnh các hoạt động truyền thông. Tổ chức 04 cuộc hội thảo, 30 buổi truyền thông, tập huấn; thực hiện 24 cuộc giám sát hoạt động tại cơ sở.
– Trung tâm Dân số và kế hoạch hóa gia đình các quận, huyện phối hợp với phòng Văn hóa-Thông tin viết 341 tin bài về liên quan về giới, về mất cân bằng giới tính khi sinh. Phối hợp với các ban ngành, đoàn thể tổ chức 531 buổi truyên truyền dưới nhiều hình thức cho hơn 40.000 chị em phụ nữ trên các địa bàn, khu dân cư, công nhân lao động tại các khu công nghiệp.
– Hàng năm thành lập Đoàn liên ngành tổ chức thanh tra, kiểm tra các cơ sở kinh doanh sách báo, văn hóa phẩm, cơ sở Y tế ngoài công lập liên quan đến lựa chọn chẩn đoán giới tính thai nhi. Tổng số cuộc thanh tra đã tiến hành: thanh tra chuyên ngành: 09cuộc; thanh tra liên ngành: 07cuộc.Thanh tra, kiểm tra theo kế hoạch: 16 cuộc. Số cơ sở được thanh tra, kiểm tra: 122 cơ sở y tế, 60 cơ sở sách báo. Qua kiểm tra đã phát hiện và thu hồi 22 đầu sách có nội dung phổ biến phương pháp lựa chọn giới tính thai nhi, đình chỉ 07 cơ sở lưu hành ấn phẩm. Kiểm tra các dịch vụ siêu âm có liên quan đến chẩn đoán giới tính khi sinh trên địa bàn thành phố. Các đơn vị y tế đã cam kết không vi phạm các quy định của pháp luật về nghiêm cấm lựa chọn giới tính thai nhi dưới mọi hình thức. Chưa phát hiện được dấu hiệu vi phạm.
3. Kết quả đạt được:
Việc thực hiện Bình đẳng giới trong chương trình Dân số và kế hoạch hóa gia đình đã góp phần tạo sự chuyển biến tích cực về nhận thức, thái độ và hành vi của người dân trong CSSKSS/KHHGĐ và xác định nam giới có vai trò không thể thiếu, là một trong đối tượng đích của công tác truyền thông chuyển đổi hành vi về Dân số-kế hoạch hóa gia đình. Vì vậy Tỷ lệ các cặp vợ chồng áp dụng biện pháp tránh thai hiện đại hàng năm tăng đạt 71% (trong đó tỷ lệ sử dụng biện pháp tránh thai của nam giới năm 2006 là 12,9%, năm 2016 tăng lên 17%)
– Tỷ số giới tính khi sinh năm 2006 là 112,8; năm 2016 là 112,4 bé trai/100 bé gái.
– Tỷ lệ phụ nữ mang thai được tiếp cận dịch vụ chăm sóc sức khỏe và dự phòng lây nhiễm truyền HIV từ mẹ sang con: 91%.
– Tỷ lệ tử vong bà mẹ liên quan tới thai sản: 9/100.000 trẻ đẻ sống.
– Tỷ lệ phụ nữ phá thai: 44,3/100 trẻ đẻ sống
– Tỷ lệ phụ nữ mang thai được tư vấn, cung cấp dịch vụ quản lý thai nghén, khám thai ít nhất 3 lần trong 3 giai kỳ: 95%.
Mặc dù, việc thực hiện bình đẳng giới trong lĩnh vực Dân số, chăm sóc sức khỏe sinh sản bước đầu đã đạt những kết quả khả quan, nhưng vẫn còn những thách thức đặt ra: Do quan niệm sai lệch về vai trò giới, nam giới thường ít quan tâm về tâm sinh lý, sức khỏe sinh sản và sức khỏe tình dục. Phần lớn nam giới quan niệm rằng chăm sóc sức khoẻ sinh sản, kế hoạch hóa gia đình là việc của phái nữ. Người phụ nữ vẫn phải chịu áp lực sinh bằng được con trai dẫn đến tăng tỷ lệ sinh con thứ 3 trở lên và làm mất cân bằng tỷ số giới tính khi sinh. Chế tài xử lý các trường hợp vi phạm trong lĩnh vực bình đẳng giới nói chung và trong công tác Dân số- kế hoạch hóa gia đình còn chưa đủ mạnh,còn nhiều bất cập. Kinh phí đầu tư cho công tác truyền thông, giáo dục còn hạn chế.
Để Luật bình đẳng giới thực sự đi vào cuộc sống và phát huy hiệu quả sâu rộng đòi hỏi sự chuyển đổi nhận thức và sự vào cuộc mạnh mẽ của các cấp, các ngành và toàn cả xã hội.
Trong thời gian tới, để tạo sự bình đẳng hơn nữa trong chương trình Dân số-KHHGĐ chúng tôi có một số ý kiến đề nghị:
– Thực hiện tốt Luật Bình đẳng giới và đẩy mạnh các hoạt động vì sự tiến bộ phụ nữ.
– Nâng cao hơn nữa vai trò trách nhiệm của lãnh đạo, cấp ủy Đảng, đoàn thể cơ quan trong việc thực hiện các mục tiêu của Đảng, Nhà nước về Bình đẳng giới và sự tiến bộ của phụ nữ.
– Tiếp tục đẩy mạnh truyền thông, giải quyết nguyên nhân gốc rễ tư tưởng trọng nam khinh nữ, mở rộng đối tượng truyền thông, đặc biệt là nam giới có trách nhiệm chia sẻ với phụ nữ hơn nữa trong việc thực hiện KHHGĐ.
– Thành phố cần có những chính sách khuyến khích, hỗ trợ nhằm nâng cao vai trò, vị thế của trẻ em gái và phụ nữ nói chung, đặc biệt là trẻ em gái của các gia đình sinh con một bề./.
(Trần Thị Thu Hằng – PCCT)
